Het zikavirus wordt verspreid door muggen en de ziekte verloopt bij mensen die besmet raken meestal mild. Zikavirusinfecties worden ook in verband gebracht met het syndroom van Guillain-Barré, waarbij het zenuwstelsel van de getroffen persoon zichzelf aanvalt en spierzwakte en mogelijk zelfs verlamming veroorzaakt. Bij zwangere vrouwen kan het zikavirus aangeboren afwijkingen bij de groeiende foetus veroorzaken, zoals microcefalie, groeiachterstand en problemen met het zicht en gehoor. Baby's die lijden aan microcefalie hebben een kleiner hoofd dan normaal op hun leeftijd en hebben vaak kleinere en onderontwikkelde hersenen. Het zikavirus is ook in verband gebracht met miskraam en doodgeboorte. Experts weten niet hoe waarschijnlijk het is dat de groeiende foetus met het zikavirus besmet raakt. Er zijn gevallen van besmetting met het zikavirus in de drie trimesters van de zwangerschap bekend Eén onderzoek gaf aan dat microcefalie zou optreden bij 1 tot 13% van de baby's van moeders die in het eerste trimester besmet zijn geraakt (Cauchemez 2016). Een recent Braziliaans onderzoek heeft abnormale gevolgen aangetoond, waaronder doodgeboorte, groeiachterstand en microcefalie in 29% van de foetussen van met het zikavirus besmette moeders in alle drie de trimesters (Brazilië 2016).
Muggen die het zikavirus verspreiden zijn gevonden in Midden- en Zuid-Amerika, het Caraïbisch gebied, Zuidoost-Azië, Indië, een aantal eilandstaten in de Stille Oceaan, verschillende Afrikaanse landen en in het zuiden van de Verenigde Staten. Experts voorspellen dat het virus zich nog verder zal verspreiden. Een lijst met landen met een hoog, matig en laag risico op blootstelling aan het zikavirus kun je hier of hier vinden.
Symptomen en tekenen van een besmetting met het zikavirus zijn onder andere koorts, huiduitslag, spier- en gewrichtspijn en rode ogen. De incubatietijd (de tijd tussen de muggenbeet en het verschijnen van de symptomen) van het zikavirus ligt tussen de 3 en 14 dagen. Symptomen houden meestal een paar dagen tot een week aan. Voor de meeste mensen is het zikavirus een zeer milde ziekte waarvoor geen ziekenhuisopname nodig is en die geen langdurige complicaties tot gevolg heeft.
Om de diagnose zikavirus te kunnen stellen, zal je arts je vragen stellen over je reishistorie en symptomen. Met een bloed- of urinetest kan worden bevestigd of je besmet bent. De meeste mensen die met het zikavirus besmet zijn, vertonen geen tekenen of symptomen. Als je in een gebied waar het virus voorkomt hebt gereisd of woont, is het een goed idee om je te laten testen.
Er zijn nog geen vaccins tegen besmetting met het zikavirus en er is nog geen medicatie voorhanden om een besmetting met het virus te behandelen. De behandeling bestaat meestal uit comfortmaatregelen die de symptomen verlichten, zoals rust, hydratatie en paracetamol. Neem liever geen aspirine of niet-steroïde ontstekingsremmers.
Experts raden zwangere vrouwen aan om niet-essentiële reizen naar gebieden waar het zikavirus op grote schaal voorkomt, te annuleren of uit te stellen. Ze weten niet of er bepaalde momenten zijn tijdens de zwangerschap waarop reizen naar deze gebieden gevaarlijker is dan op een eerder of later moment in de zwangerschap. Als je in een gebied waar het virus voorkomt woont of erheen reist, kan je zorgverlener een bloedtest aanraden om na te gaan of je besmet bent en een echo om de groei van je baby te controleren. Met deze tests kunnen ook andere gerelateerde besmettingen (zoals het dengue- of chikungunyavirus) worden uitgesloten.
Als je moet reizen naar een gebied waar het zikavirus heerst of als je er woont, adviseren zorgverleners om jezelf te beschermen tegen insectenbeten met een insectenwerend middel dat DEET (de aanbevolen concentratie DEET verschilt van land tot land en moet je dus met je zorgverlener bespreken), picaridin, citroeneucalyptusolie, paramenthanediol of IR3535 bevat. Deze middelen kunnen veilig tijdens de zwangerschap en borstvoeding gebruikt worden.
Andere maatregelen om jezelf te beschermen zijn:
- Shirts met lange mouwen en lange broeken in lichte kleuren dragen, bij voorkeur behandeld met een insectenwerend middel
- Horren voor ramen en deuren zetten
- Een muskietennet rond het bed hangen om te slapen
- Indien mogelijk, airconditioning gebruiken
- Stilstaand water in emmers, zwembaden, vogelbaden enzovoort weghalen, omdat dit een ideale voedingsbodem is voor muggen
Het zikavirus is seksueel overdraagbaar, dus experts raden aan om een condoom (voor geslachtsgemeenschap) of een liklapje (voor orale seks) te gebruiken als je zwanger bent, of om je volledig van seks te onthouden totdat de baby is geboren.
Hoewel het besluit om een gezin te stichten persoonlijk is, kan het bespreken van risicofactoren met je zorgverlener voordat je zwanger wordt, de zwangerschapsuitkomst verbeteren, vooral als je woont of verblijft in een gebied waar het zikavirus heerst.
Ongeacht of je in een dergelijk gebied woont of er bent geweest en blootgesteld bent geweest aan het virus, raden experts het volgende aan:
- Als je symptomen van besmetting met het zikavirus hebt...
- Vrouwen moeten tot minstens 8 weken na het optreden van de symptomen wachten voordat ze proberen om zwanger te worden.
- Mannen moeten tot minstens 6 maanden na het optreden van de symptomen wachten voordat ze een vrouw proberen te bevruchten.
- Als je geen symptomen van besmetting met het zikavirus hebt...
- Vrouwen en mannen moeten tot 8 weken na blootstelling wachten om te proberen om zwanger te worden.
Heeft je partner onlangs gereisd naar een gebied waar blootstelling aan het zikavirus mogelijk is, dan kan hij of zij je mogelijk besmetten. Dit kan vervolgens nadelige gevolgen hebben voor je baby. Vertoont hij geen symptomen van het virus, wacht dan minstens 8 weken voordat je probeert om zwanger te worden. Vertoont hij wel symptomen, wacht dan minstens 6 maanden voordat je probeert om zwanger te worden. Ben je al zwanger, gebruik dan een condoom om blootstelling aan het virus te voorkomen of onthoud je van seksueel contact totdat je baby is geboren.
Als jij (of je partner) naar een gebied heeft gereisd waar het virus voorkomt, blijf dan nog een aantal maanden na je terugkeer een insectenwerend middel gebruiken, zodat muggen het virus niet van jou kunnen overdragen op je gezinsleden.
Als je binnen de twee weken voor je bevalling aan het virus bent blootgesteld, bestaat de kans dat je baby tijdens de geboorte besmet raakt, al weten experts niet zeker of een pasgeborene die met het zikavirus is besmet dezelfde problemen ervaart als een foetus.
Als je met het zikavirus besmet bent of bent geweest, mag je het navelstrengbloed van je baby niet opslaan, omdat het met het virus besmet kan zijn.
Er zijn bestanddelen van het zikavirus in borstvoeding gevonden, maar er zijn geen gevallen bekend waarbij het virus via borstvoeding is overgedragen. Zelfs als je aan het virus bent blootgesteld, blijft borstvoeding de beste voedingskeuze voor je baby. Mogelijk maakt je lichaam tegen het virus antistoffen aan die je baby beschermen, maar dat weten we niet zeker.
Meestal raken baby's en kinderen via een muggenbeet besmet met het zikavirus. Je kunt je baby beschermen door:
- Je baby kleding aan te trekken die de armen en benen bedekt.
- Een muskietennet over de wieg, kinderwagen en draagzak te hangen.
- Muggen buitenshuis te houden met horren voor ramen en deuren en door geen stilstaand water te laten staan.
Experts waarschuwen dat je geen insectenwerende middelen mag gebruiken bij baby's jonger dan 2 maanden (of ouder, afhankelijk van het product).
Krijgt je kind symptomen van het zikavirus, neem hem of haar dan mee naar een zorgverlener. Mogelijke symptomen zijn koorts, huiduitslag, gewrichtspijn en rode ogen.
Wereldgezondheidsorganisatie http://www.who.int/mediacentre/factsheets/zika/en/
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu http://www.rivm.nl/Onderwerpen/Z/Zikavirus (Nederland)
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
https://www.health.belgium.be/nl/veelgestelde-vragen-over-het-zikavirus (België)
Brasil P, Pereira JP Jr, Raja Gabaglia C, Damasceno L, Wakimoto M, Ribeiro Nogueira RM, et al. Zika virus infection in pregnant women in Rio de Janeiro - preliminary report. N Engl J Med 2016; DOI: 10.1056/NEJMoa1602412.
Cauchemez S, Besnard M, Bompard P, Dub T, Guillemette-Artur P, Eyrolle-Guignot D, et al. Association between Zika virus and microcephaly in French Polynesia, 2013-15: a retrospective study. Lancet 2016; DOI: 10.1016/S0140-6736(16)00651-6.
De informatie is niet bedoeld ter vervanging van professioneel medisch advies. Health & Parenting Ltd aanvaardt geen aansprakelijkheid voor de beslissingen die je neemt op basis van deze informatie, die als algemene informatie aan je is verstrekt en niet als vervanging van persoonlijk medisch advies.
Copyright alle inhoud © Health & Parenting Ltd 2018. Alle rechten voorbehouden.